Paslanmaz çelik malzemelerin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Hayatımızın, istisnasız her alanında birçok paslanmaz çelik ürün ile karşılaşırız. Paslanmaz çelik malzemelerin kullanım alanlarının bu denli artması paslanmaz çelikteki ürün çeşitlerinin artmasını da beraberinde getirmektedir. Bu içerikte sizlere paslanmaz çelik ürünlerinin neler olduğunu ve ne amaçla kullanıldıklarını anlatmaya çalışacağız. Paslanmaz ürünleri temel olarak üç kategoride inceleyebiliriz. Bunlar, paslanmaz boru ve profiller, paslanmaz dolu malzemeler ve paslanmaz fittingslerdir.
Paslanmaz Boru ve Profiller
Paslanmaz borular paslanmaz dikişli boru ve paslanmaz çekme boru olarak ikiye ayrılırlar. Dikişli borular genellikle basıncın az olduğu boru hatlarında ve dekorasyon amaçlı kullanılırken dikişsiz borular daha büyük basınç gerektiren ağır sanayilerde tercih edilirler. Dikişsiz paslanmaz borular dikişli paslanmaz borulara göre basınca daha dayanıklıdır. Korozyon ve paslanmaya karşı gösterdikleri direnç ise her iki çeşit içinde aynıdır. Dikişli paslanmaz borular uzun ömürlü olduğu için ve görüntü estetik bir görüntüye de sahip olduğu için kullanım alanı oldukça geniştir. Bundan dolayı isteğe bağlı olarak çok farklı boyutlarda üretilebilirler. Paslanmaz boruların yanında paslanmaz profiller de bir çok alanda kullanılırlar. Paslanmaz profilleri üretilen boruların kare ya da dikdörtgen kaplara konularak şekil verilmesi ile üretiliriler. Paslanmaz boru ve profiller hakkında daha fazla bilgi almak ve ürünlerimizi incelemek için paslanmaz boru ve profiller kategorimizi ziyaret edebilirsiniz. Bu kategorimizde göreceğiniz inceleyebileceğiniz ürünleri de şu şekilde sıralayabiliriz.
- Paslanmaz Çekme Boru; Paslanmaz çelik kütüklerin çeşitli kalıp ve malafalar kullanılarak imal edilen paslanmaz çelik boru çeşididir.
- Paslanmaz Dikişli Boru; Paslanmaz çelik saçların şeritler halinde kesilmesi ardından çeşitli kalıplar aracılığı ile yuvarlak forma ulaşan ürünler kaynak yapılarak yuvarlak formun kalıcılığı sağlanarak oluşturulan paslanmaz çelik boru çeşididir.
- Paslanmaz Dikişli Profil; Paslanmaz çelik dikişli borular ile aynı yöntem kullanılarak üretilen ürünlerdir. Hatta ilk olarak boru olarak üretilen profiller Türk kafası adı verilen özel kalıplardan geçirilerek istenilen kare ya da dikdörtgen forma kavuşturulurlar.
İlgili ürün sayfamız : Paslanmaz Boru ve Profiller
Paslanmaz Dolu Malzemeler
Paslanmaz dolu malzemeler 3 ana ürün altında değerlendirilebilir. Bu ürünler;
- Paslanmaz Köşebent; Paslanmaz çelik kütüklerinin çeşitli kalıplar kullanılarak şekillendirilmesi ile üretilen ürünlerdir. 90° açıya sahip V ya da L şeklinde bulunan ürünlerdir.
- Paslanmaz Lama; Paslanmaz lama bir başka deyişle paslanmaz çelik silme. Paslanmaz çelik lamalar da paslanmaz çelik köşebentler gibi paslanmaz çelik kütüklerinin kalıplardan geçirilmesiyle üretilmektedir. Kütüklerin dikdörtgen kalıplardan geçirilmesi ile ortaya çıkan ürünleridir.
- Paslanmaz Mil; Paslanmaz çelik dolu malzemeler içinde en çok satılan üründür. Diğer dolu malzemeler gibi paslanmaz çelik kütüklerinin kalıplardan geçirilmesi yöntemi ile imal edilmektedirler. Yuvarlak forma sahip paslanmaz miller paslanmaz çubuk olarak da adlandırılmaktadır.
Paslanmaz dolu malzemeler genellikle makine parçaları yapımında kullanılmaktadır. Paslanmaz miller genellikle karıştırıcı gibi makinelerde şaft olarak ya da parça kesilerek makine parçası üretiminde kullanılırken, lama ve köşebentler daha çok makine şaselerinde sağlamlık için ve çeşitli talaşlı imalat uygulamalarından sonra üzerlerine açılan yuvalar sayesinde hareket aktarım elemanı olarak kullanılırlar. Dolu malzemeler de diğer paslanmaz ürünler gibi korozyon dayanımı yüksek ürünlerdir.
Paslanmaz Fittingsler
Paslanmaz çelik boruların bağlantı elemanlarına paslanmaz fittings denir ve paslanmaz fittingsler boru hatlarının birleştirilmesindeki en önemli bileşendir.
Paslanmaz çelik fittingsler boru hatlarının dallanması, yön değiştirilmesi, başka hatlara bağlanması gibi çeşitli amaçlarla kullanılırlar. Paslanmaz fittingsler kendi içlerinde ikiye ayrılırlar bunlar, paslanmaz dişli fittingsler ve paslanmaz kaynaklı fittingslerdir.
Paslanmaz dişli fittingsler kullanılacakları alanlara kolaylıkla kenetlenebilirler. Kolayca kenetlenebilmelerinin nedeni üzerlerinde bulunan dişi ya da erkek dişlerdir. Paslanmaz dişli fittingsler hatların herhangi bir maliyet olmadan kolayca sökülüp birleştirilebilmesine olanak sağlayan ürünlerdir.
Paslanmaz çelik kaynaklı fittingslere oranla daha düşük basınçlarda kullanılmaktadırlar. Bunun nedeni dişlerin belli basınçlar üzerinde sızdırma yapabilme ihtimalidir.
Paslanmaz kaynaklı fittingsler paslanamaz dişli fittingsler oranla daha yüksek basınçlı sistemlerde kullanılan fittings elemanıdır. Daha yüksek basınçlı ortamlarda kullanılabilmelerinin nedeni bağlantılarının kaynak yöntemi ile yapılmasıdır. Paslanmaz kaynaklı fittingsler basınçlı ortamlara daha dayanıklı olsalar da hattaki herhangi bir değişiklik yapılmak istendiğinde hattının kesilmeden ayrılmasına olanak sağlamaması nedeniyle maliyet açısından dezavantaja sahiptir. Paslanmaz kaynaklı fittingsler dişli fittingslere oranla basınca daha çok dayanan fakat pratiklik açısından paslanmaz dişli fittingslerin gerisinde kalmaktadır.
Belli başlı paslanmaz fittingsleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Paslanmaz Flanş
- Paslanmaz Çekvalf
- Paslanmaz Dişli Dirsek
- Paslanmaz Nipel
- Paslanmaz Dişli Rekor
- Paslanmaz İç Dİşli Kör Tapa
- Paslanmaz Kelepçe
- Paslanmaz Kep
- Paslanmaz Yaka
Daha fazla paslanmaz fittings ürününü incelemek ve onlarla ile ilgili daha faza bilgiye sahip olmak için Paslanmaz Fittingsler kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.
Yazımızın devamında paslanmaz çelik hakkında sıkça sorulan 5 soruya cevap vereceğiz.
Bu sorular sırası ile
Paslanmaz Çelik Nedir? Genel Özellikleri Nelerdir?
Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları
Paslanmaz Çelik Üretiminde hangi elementler kullanılır?
304 ile 316 Paslanmaz Çelik Arasındaki Farklar Nelerdir?
Yukarıda belirttiğimiz sorulara sırası ile cevap vereceğiz ve paslanmaz çelik hakkında aklınızdaki sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Paslanmaz Çelik nedir?
Paslanmaz çelikler hayatımız pek çok alanında karşılaştığımız ve pek çok farklı özelliği bulunan bir çelik türüdür. Diğer çeliklerden en büyük farkı içeriğinde bulunan krom elementidir. Paslanmaz çelikler minimum olarak içeriğinde %10,5 oranında krom bulundurmaktadır. Bu oran paslanmaz çeliğin kalitesine göre değişkenlik göstermekte ve kalite yükseldikçe krom oranı artmaktadır.
Krom elementi paslanmaz çelik malzemelerin korozyona karşı direnç sağlamalarında ki ana etkendir. Krom elementi demirin hava ile temas etmesinden önce hava ile temas ederek çelik yüzeyinde krom oksit tabakası oluşturmaktadır. Bu tabaka sayesinde demir oksit bir başka deyişle pas oluşması önlenmektedir.
Paslanmaz Çeliğin Genel Özellikleri
Paslanmaz çelikler pek çok ayırt edici özelliği ile diğer çelik ürünlerinden ayrılmaktadır. Bunların birkaç tanesinden kısaca bahsetmek gerekirse;
- Korozyon direnci: Paslanmaz çelikler diğer çelik ürünlerine oranla pasa yani korozyona karşı oldukça dayanıklıdır. Bu dayanıklılığının ana sebebi içeriğinde bulundurduğu başta krom ve nikel olmak üzere pek çok farklı elementtir.
- Hijyenikliği: Paslanmaz çelikler kolay temizlenebilen ve bakteri üremesine izin vermeyen bir içeriğe sahiptir. Bu nedenle oldukça hijyenik olan paslanmaz çelikler gıda ve sağlık gibi temizliğin ön planda olduğu sektörlerde ilk tercih edilen ürünlerdir.
- Uzun ömürlü kullanım: Paslanmaz çelikler pek çok dış etkene karşı sağladığı kimyasal ve mekanik direnç nedeni ile oldukça uzun bir kullanım süresine sahiptir. Doğru paslanmaz çelik seçimi ve gerekli temizliklerin yapılması halinde paslanmaz çelikler ömürlük denilebilecek bir kullanım süresine sahiptir.
Paslanmaz Çeliklerin Kullanım Alanları
Paslanmaz çelikler günlük yaşamımızdan tutunda aklınıza gelebilecek en uç noktalara değin her alanda karşımıza çıkmaktadır. Kısa kısa örnekler ile açıklamak gerekirse paslanmaz çelik ürünler hemen her gün kullandığımız otobüs duraklarından tutunda nükleer santrallere kadar her yerde karşımıza çıkabilmektedir. Bu kadar geniş bir kullanım alanına sahip olmalarının nedeni paslanmaz çeliklerin pek çok element ile birliktelik kurup farklı dayanımlara sahip olabilmesinden kaynaklanmaktadır.
Duraklarda, üst geçitlerde ve balkonlarda hem uzun ömürlü hem de dekoratif olmaları nedeni ile paslanmaz çelikler tercih edilmektedir. Duraklarda olan kullanımlarında dekoratif ve uzun ömürlü olması ile on plana çıkan ürünler gıda makinalarında hijyenikliği ve asit tuz gibi aşındırıcılara karşı sağladıkları direnç nedeni ile tercih edilmektedirler. Paslanmaz çeliklerin kullanım alanları yukarıda bahsettiğimiz alanlardan çok daha geniştir. Yüksek sıcaklık dayanımlar ile dökümhanelerde, yüksek korozyon direnci ile tersanelerde ve işlenebilirliğini yüksek olması ile imalat sektöründe de sıkça paslanmaz çelikler kullanılmaktadır.
Kısacası paslanmaz çelikler insan hayatının her alanında yer almaktadır. İnsanın olduğu her yerde kritik ve önemli işlerde paslanmaz çeliklerin olduğu bir gerçektir.
Paslanmaz Çelik Üretiminde Kullanılan Elementler Nelerdir?
Paslanmaz çelik içeriğinde bulundurabildiği farklı elementler ile pek çok farklı çeşide sahiptir. Karbon, nikel, krom, molibden ve daha bir sürü element paslanmaz çeliğin içeriğinde aktif rol oynamaktadır. Elementler paslanmaz çeliklerin sınıflara ayrılmasında ki en önemli etkendir. Krom ve nikelin ama elementler olarak görüldü paslanmaz çeliklerde her element paslanmaz çeliğe farklı bir özellik katmaktadır.
Karbon
Paslanmaz çelik içeriğindeki karbon miktarının artması malzemeyi daha sert bir hale getirmektedir. Bu sertlik mekanik direnci arttırırken malzemenin işlenebilmesini zorlaştırmaktadır.
Krom
Paslanmaz çeliğe paslanmaz özelliğini veren krom elementidir. Paslanmaz çelikler içeriğinde bulundurduğu krom elementinin hava ile etkileşime girip oluşturduğu krom oksit tabakası ile oksitlenmeye karşı dirençli hale gelmektedir. Krom miktarı paslanmaz çeliklerin oksidasyona karşı direncini arttıran ana etkenlerden biridir.
Nikel
Paslanmaz çeliklerin ana elementlerinden biride nikeldir. Nikel paslanmaz çeliklerde korozyon direncini arttırırken malzemelerde sertliğe de sebep olmaktadır. Nikel paslanmaz çeliklerin muhteviyatında miktar olarak en çok bulunan elementlerdendir. Bu nedenle nikel fiyatlarındaki artışlar paslanmaz çeliklerin fiyatlarında da oldukça etkilidir.
Molibden
Paslanmaz çeliklerin en çok tercih edilen tiplerinden olan 316-316L kalite ürünlerin ana bileşenidir. Molibden paslanmaz çeliklerin aşındırıcılar karşısındaki direncini arttırmaktadır.
304 ile 316 Paslanmaz Çelik Arasındaki Farklar Nelerdir?
Paslanmaz çeliklerin en çok kullanılan çeşitleri olan 304 ve 316 kalite paslanmaz çelikler kimyasal içerikleri ile birbirlerinden ayrılmaktadırlar. Dış görünüşlerinde gözle ayırt edilebilecek herhangi bir fark bulunmayan bu iki çeşit içerikleri ile birbirlerinden ayrılmaktadır.
316 kalite paslanmaz çelikleri 304 kalite paslanmaz çelikten ayıran en önemli özellik muhteviyatındaki molibden elementidir. 316 kalite paslanmaz çeliklerde olan molibden elementi paslanmaz çeliklerin aşındırıcılar karşısında paslanmaya karşı olan direncini arttırmaktadır.
316 kalite içeriği nedeni ile tuz ve asit gibi aşındırıcıların yoğun olduğu ortamlarda tercih edilmektedir.
304 ve 316 kalite paslanmaz çelikler arasında başka herhangi bir fark bulunmamaktadır.
Galvaniz İle Paslanmaz Çelik Arasındaki Fark Nelerdir?
Paslanmaz pek çok çelik türü ile karıştırılmaktadır. Bu türlerden biride galvaniz çeliklerdir.
Galvaniz ve paslanmaz çelikler başta üretim türleri olmak üzere pek çok farklılığa sahiptir. Galvaniz çelikler çeliğin sıcak çinko ile kaplanması sonucu oluşurken paslanmaz çelikler çelik ile kromun karıştırılması ile oluşturulmaktadır. Paslanmaz çelikler galvaniz çelikler gibi bir kaplama işlemine maruz kalmazlar. Paslanmaz çelikler kromun oksijenle tepkimeye giresi sonucu oluşmaktadır.
Galvaniz çelikler de paslanmaya karşı dirençli olsa da paslanmaz çelikler kadar dayanıklı değildir. Ayrıca galvaniz çelikler kaplama yöntemi ile üretildikleri için üzerindeki kaplamanın çizilmesi halinde paslanmaya karşı direncini kaybederken paslanmaz çeliklerdeki çizilmeler direnç açısından herhangi bir sıkıntıya sebebiyet vermemektedir.
Bu yazımızda paslanmaz çelik ürünlerinin neler olduğundan ve paslanmaz çelikler hakkında sıkça sorulan sorulara yanıt vermeye çalıştık. Paslanmaz çelikler hakkında daha detaylı bilgi almak ve paslanmaz çelik ürünlerini daha derinlemesine öğrenmek için iletişim kanallarımızı kullanarak bizler ile iletişim kurabilirsiniz.
Paslanmaz çelikler hakkında öğrenmek istediğim her bilgiyi karşılayan bir yazı olmuş çok teşekkür ediyorum.
matalurji öğrencisiyim, okulda bu kadar bilgi alamadık sanırım çok teşekkürler…